Mammografia – jedno z najważniejszych badań w profilaktyce raka piersi. Kiedy i dlaczego warto je wykonać?

Rak piersi to najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce i na świecie. Szacuje się, że co 14 Polka zachoruje na tę chorobę w ciągu swojego życia. Mimo to wiele kobiet wciąż unika badań profilaktycznych, nie zdając sobie sprawy, że regularna mammografia piersi może uratować życie. To jedno z najważniejszych narzędzi diagnostycznych służących do wczesnego wykrycia zmian w piersiach i ujawnienia raka piersi na etapie, kiedy jest on jeszcze całkowicie wyleczalny.

Czym jest mammografia i jak przebiega?

Mammografia to nieinwazyjne, szybkie i bezpieczne badanie piersi wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie. Obraz uzyskany podczas badania pozwala ocenić strukturę gruczołu piersiowego, wykryć zwapnienia, guzki oraz inne zmiany mogące wskazywać na raka piersi.

Wyróżniamy:

• Mammografię cyfrową – nowoczesną metodę o wysokiej precyzji i mniejszej dawce promieniowania,
• Tomosyntezę – trójwymiarową technikę obrazowania piersi, szczególnie przydatną u kobiet z gęstą tkanką piersi.

Kiedy warto wykonać badanie?

🔹 Program profilaktyki raka piersi (NFZ)

Mammografia na NFZ przysługuje kobietom w wieku 45–74 lat co 2 lata, w ramach programu profilaktyki raka piersi. Badanie to jest bezpłatne i nie wymaga skierowania. Można je wykonać w placówkach stacjonarnych lub w mobilnych punktach – tzw. mammobusach.

🔹 Poza programem

Możliwa jest również mammografia prywatnie oraz na NFZ w ramach poradni onkologicznej:

• u kobiet powyżej 40. roku życia z dodatnim wywiadem rodzinnym,
• w przypadku obecności mutacji BRCA1 lub mutacji BRCA2,
• przy występowaniu objawów (np. wyczuwalny guzek, zmiana wyglądu brodawki, wyciek),
• jako uzupełnienie regularnego wykonywania USG piersi u kobiet młodszych.

Dlaczego mammografia jest tak ważna?

✅ Wczesne wykrywanie raka piersi

To podstawowy cel badań mammograficznych – wykrycie raka piersi jeszcze zanim pojawią się jakiekolwiek objawy. Wczesna diagnoza to szansa na:

• mniej inwazyjne leczenie (często bez konieczności mastektomii),
• zachowanie piersi i ich funkcji,
• pełne wyleczenie i powrót do normalnego życia.

✅ Ujawnienie raka piersi przed rozwojem objawów

W większości przypadków wykrycie zmian nowotworowych odbywa się dzięki badaniom przesiewowym, a nie dzięki zauważonym objawom. To właśnie dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie badań piersi, nawet jeśli czujesz się zdrowa.

Elementy profilaktyki raka piersi – co jeszcze warto robić?

• Samobadanie piersi – raz w miesiącu, najlepiej kilka dni po miesiączce.
• USG piersi – co 1–2 lata u kobiet młodszych niż 40 lat.
• Rezonans magnetyczny (MRI) – w przypadkach wysokiego ryzyka lub niejednoznacznych wyników.
• Konsultacje z lekarzem ginekologiem lub onkologiem, szczególnie przy obciążeniach rodzinnych.

To wszystko składa się na elementy profilaktyki raka piersi, które mogą uratować życie.

Wyniki mammografii – co oznaczają?

Wyniki mammografii klasyfikowane są według skali BI-RADS (1–6).
Najczęstsze interpretacje:

• BI-RADS 1–2 – wynik prawidłowy, brak podejrzanych zmian,
• BI-RADS 3 – zmiany najprawdopodobniej łagodne, zaleca się kontrolę,
• BI-RADS 4–5 – zmiany wymagają dalszej diagnostyki, np. biopsji,
• BI-RADS 6 – zmiany nowotworowe już potwierdzone.

Wyniki badań mammograficznych należy zawsze skonsultować z lekarzem, który podejmie decyzję o ewentualnych dalszych krokach.

Zadbaj o zdrowie piersi – nie odkładaj badań na później

Rak piersi warto wykryć jak najwcześniej. Dzięki mammografii masz realną szansę na pełne wyleczenie. Nie czekaj na objawy – zapisz się na badanie profilaktyczne, wykonuj regularne badania piersi i ucz się dbać o siebie.

Zastanawiasz się, czy badanie boli? W rzeczywistości mammografia trwa kilka minut, a ewentualny dyskomfort jest krótkotrwały i niewspółmierny do korzyści, jakie może przynieść.

• Mammografia to jedna z najskuteczniejszych metod badania piersi w profilaktyce raka.
• W ramach Mammografii profilaktycznej kobiety w wieku 45–74 lat mogą badać się bezpłatnie.
• Wcześnie wykryty rak piersi jest niemal zawsze uleczalny.
• Pamiętaj o samobadaniu piersi, konsultacjach i regularnych badaniach profilaktycznych.

Nie odkładaj zdrowia na później – życie może zależeć od jednego badania.