Jak rozpoznać niedosłuch u dzieci? Kluczowe symptomy

Słuch odgrywa kluczową rolę w rozwoju mowy, komunikacji i zdolności poznawczych dziecka. Niestety, wady słuchu u dzieci, takie jak niedosłuch czy wrodzona głuchota, mogą znacznie wpływać na ich rozwój. Wczesne rozpoznanie problemu to podstawa, by zapewnić dziecku odpowiednie wsparcie. W tym artykule przedstawiamy najważniejsze objawy niedosłuchu u dzieci oraz wskazówki dotyczące diagnostyki słuchu.

Czym jest niedosłuch u dzieci?

Niedosłuch to częściowa utrata zdolności słyszenia, która może wystąpić na różnym poziomie – od lekkiego pogorszenia słuchu po głębokie uszkodzenie słuchu. Może być wrodzony, wynikający z wad genetycznych lub problemów okołoporodowych, lub nabyty w wyniku infekcji, urazów czy ekspozycji na hałas.

Wrodzona utrata słuchu, która występuje u około 1–2 dzieci na 1000 narodzin, jest jedną z najczęstszych wad wrodzonych. Jej wczesne wykrycie ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju dziecka.

Objawy niedosłuchu u dzieci – na co zwrócić uwagę?

Rodzice powinni być wyczuleni na różne oznaki, które mogą świadczyć o problemach ze słuchem. Oto kluczowe symptomy, które mogą wskazywać na wady słuchu u dzieci:

U niemowląt i małych dzieci:

• Brak reakcji na głośne dźwięki, np. trzaskanie drzwiami.
• Nieodwracanie głowy w kierunku dźwięku, np. głosu rodzica.
• Opóźnione gaworzenie lub brak prób wokalizacji.
• Trudności w rozpoznawaniu głosu rodzica lub brak reakcji na własne imię.
• Zwiększona płaczliwość lub niepokój w głośnym otoczeniu.

U starszych dzieci:

• Ignorowanie rozmów lub wydawanie się „zamkniętym” w swoim świecie.
• Problemy z wyraźną mową – trudności z wymawianiem słów, mylenie dźwięków.
• Częste pytania typu „Co powiedziałeś?” lub nieprawidłowe odpowiadanie na pytania.
• Oglądanie telewizji przy bardzo wysokim poziomie głośności.
• Trudności z koncentracją w szkole, zwłaszcza w głośnym otoczeniu.

Przyczyny niedosłuchu u dzieci

Niedosłuch u dzieci może mieć różnorodne przyczyny, w tym:

1. Wrodzona głuchota lub wady słuchu – wynikające z genetyki, infekcji prenatalnych (np. różyczki) lub komplikacji przy porodzie.
2. Infekcje ucha środkowego – przewlekłe zapalenie ucha może prowadzić do tymczasowego lub trwałego uszkodzenia słuchu.
3. Urazy głowy lub hałas – intensywna ekspozycja na głośne dźwięki lub urazy mogą uszkodzić narząd słuchu.
4. Leki ototoksyczne – niektóre leki mogą wpływać negatywnie na narząd słuchu dziecka.

Rozwój słuchowy dziecka – jak powinien przebiegać?

Każdy etap rozwoju dziecka wiąże się z określonymi umiejętnościami słuchowymi:

• 0–3 miesiące: Dziecko powinno reagować na głośne dźwięki i zaczynać wydawać pierwsze dźwięki.
• 4–6 miesięcy: Reakcja na dźwięki otoczenia, zwłaszcza głosy rodziców, staje się bardziej wyraźna.
• 7–12 miesięcy: Dziecko zaczyna rozumieć proste słowa, jak „mama” czy „tata”, oraz reaguje na swoje imię.
• 1–2 lata: Rozwój mowy przyspiesza, a dziecko potrafi zrozumieć proste polecenia.

Każde opóźnienie w rozwoju tych umiejętności powinno wzbudzić czujność rodziców.

Diagnostyka słuchu – dlaczego jest tak ważna?

Wczesna diagnostyka słuchu to klucz do zapewnienia dziecku prawidłowego rozwoju. Badania przesiewowe słuchu przeprowadzane są u noworodków jeszcze w szpitalu, jednak nie wykluczają późniejszych problemów. W przypadku zaobserwowania objawów niedosłuchu należy skonsultować się ze specjalistą.

Najczęstsze metody diagnostyczne:

• Otoemisja akustyczna (OAE): Szybkie i bezbolesne badanie, które pozwala ocenić funkcję ślimaka w uchu wewnętrznym.
• Audiometria tonalna: Badanie przeznaczone dla starszych dzieci, które mierzy próg słyszenia dla różnych częstotliwości.
• ABR (audiometria słuchowych potencjałów wywołanych pnia mózgu): Zaawansowana metoda diagnozowania wad słuchu.

Leczenie uszkodzenia słuchu u dzieci

Leczenie niedosłuchu zależy od przyczyny i stopnia zaawansowania wady słuchu. Wśród najczęściej stosowanych metod znajdują się:

1. Aparaty słuchowe: Wspomagają słyszenie u dzieci z niedosłuchem średniego i dużego stopnia.
2. Implanty ślimakowe: Dla dzieci z głębokim niedosłuchem, które nie odnoszą korzyści z aparatów słuchowych.
3. Rehabilitacja słuchu: Terapia, która pomaga dzieciom rozwijać umiejętności komunikacyjne i językowe.
4. Leczenie farmakologiczne lub chirurgiczne: Stosowane w przypadkach infekcji ucha lub problemów z przewodem słuchowym.

Podsumowanie

Niedosłuch i wrodzona głuchota mogą znacząco wpływać na rozwój dziecka, ale wczesne rozpoznanie objawów oraz szybka diagnostyka słuchu pozwalają na skuteczne leczenie i poprawę jakości życia. Jeśli zauważasz u swojego dziecka symptomy, takie jak brak reakcji na dźwięki, trudności z mową lub opóźnienia w rozwoju słuchowym, skontaktuj się z lekarzem specjalistą.

Zapraszamy do naszej przychodni, gdzie oferujemy kompleksowe badania słuchu dzieci oraz konsultacje z doświadczonymi specjalistami. Dbajmy razem o zdrowie słuchu Twojego dziecka!