Zaburzenia równowagi – jak może pomóc otolaryngolog?

Zaburzenia równowagi i zawroty głowy to dolegliwości, które mogą znacznie utrudnić codzienne funkcjonowanie. Występują u osób w różnym wieku i często są związane z problemami w obrębie ucha wewnętrznego, czyli układu przedsionkowego, który odpowiada za utrzymanie równowagi. Otolaryngolog to specjalista, który może pomóc w rozpoznaniu i leczeniu tych dolegliwości. Sprawdź, jak wygląda diagnostyka, jakie są przyczyny zawrotów głowy i na czym polega terapia zawrotów głowy.

Przyczyny zaburzeń równowagi i zawrotów głowy

Przyczyny zawrotów głowy i przyczyny zaburzeń równowagi są bardzo różnorodne. Mogą wynikać zarówno z problemów w uchu wewnętrznym (zaburzenia obwodowe), jak i schorzeń ośrodkowego układu nerwowego (zaburzenia ośrodkowe).

Najczęstsze przyczyny to:

• Łagodne położeniowe zawroty głowy – związane ze zmianą pozycji głowy, najczęściej krótkotrwałe, pojawiające się nagle, ale nawracające.
• Choroba Ménière’a – przewlekłe schorzenie, któremu towarzyszą nawracające zawroty głowy, szumy uszne i zaburzenia słuchu.
• Zapalenie błędnika – infekcja prowadząca do silnych zawrotów głowy i zaburzeń równowagi.
• Urazy głowy, które mogą powodować zaburzenia równowagi i przewlekłe zawroty głowy wynikające z uszkodzeń układu przedsionkowego.
• Zaburzenia psychologiczno-psychiatryczne – np. lęk czy nerwica mogą również powodować zaburzenia równowagi i zawroty głowy.

Rodzaje zawrotów głowy i objawy

Istnieją różne rodzaje zawrotów głowy:

• Układowe zawroty głowy – najczęściej spowodowane uszkodzeniem błędnika lub układu przedsionkowego.
• Położeniowe zawroty głowy, które pojawiają się przy określonej zmianie pozycji głowy.
• Zawroty głowy spowodowane chorobami układu nerwowego lub metabolicznymi.
• Zawroty głowy towarzyszące migrenom lub urazom.

Objawy zawrotów głowy to:

• uczucie wirowania,
• dezorientacja,
• trudności z utrzymaniem równowagi,
• nudności,
• niekiedy zaburzenia słuchu i szumy uszne.

Wystąpienie zawrotów głowy, szczególnie jeśli są silne lub przewlekłe, powinno skłonić do wizyty u otolaryngologa.

Diagnostyka zawrotów głowy

W specjalistycznych ośrodkach otolaryngologicznych, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad, który pozwala określić rodzaj i nasilenie zawrotów głowy.

Wykonuje się również specjalistyczne badania układu równowagi:

• Badanie VHIT – ocena funkcji kanałów półkolistych, sprawdzająca reakcję na szybkie ruchy głowy.
• Badanie wideonystagmograficzne (VNG) – obserwacja ruchów gałek ocznych, które pomagają ocenić pracę błędnika.
• Posturografia – badanie oceniające zdolność utrzymania równowagi w różnych warunkach.
• Badania słuchu i badania obrazowe, jeśli podejrzewa się choroby układu nerwowego lub inne poważne przyczyny.

Rehabilitacja i terapia zawrotów głowy

Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu pacjentów cierpiących na zaburzenia równowagi i nawracające zawroty głowy. W przypadku łagodnych położeniowych zawrotów głowy skuteczna jest tzw. repozycja – specjalne manewry, które pomagają przywrócić prawidłowe funkcjonowanie kanałów półkolistych.

Terapia zawrotów głowy obejmuje również ćwiczenia wzmacniające układ przedsionkowy, poprawiające koordynację oraz techniki oddechowe i relaksacyjne pomagające przy zaburzeniach psychologiczno-psychiatrycznych.

Kiedy udać się do otolaryngologa?

Jeśli pojawiają się:

• częste lub silne zawroty głowy,
• nawracające epizody zaburzeń równowagi,
• zawroty głowy wynikające z urazu,
• zawroty głowy towarzyszące szumom usznym lub utracie słuchu,
• lub inne niepokojące objawy – konieczne jest rozpoznanie zawrotów głowy i rozpoczęcie diagnostyki u specjalisty.

Podsumowanie

Zaburzenia równowagi i zawroty głowy mogą mieć wiele przyczyn i wymagać kompleksowego podejścia. Dzięki badaniom takim jak badanie VHIT, badanie wideonystagmograficzne (VNG) czy posturografia, otolaryngolog może postawić trafną diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Warto pamiętać, że odpowiednio wcześnie rozpoczęta rehabilitacja i terapia zawrotów głowy znacznie poprawiają komfort życia i ograniczają ryzyko upadków.